İnmeli Hastalarda Uzun Dönem Bakım ve Sosyal Hizmet İlişkisi
Anahtar Kelimeler:
Hasta bakımı, inme, sosyal hizmet, uzun dönem bakımÖzet
Arka Plan: İnme, dünya çapında 15 milyon kişiyi etkileyen ve 5 milyon kişinin ölümüne neden olan ciddi bir sağlık sorunudur. İnme sonrası uzun dönem bakım ihtiyaçları karmaşık olup, sosyal hizmet müdahaleleri bu süreçte kritik rol oynamaktadır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada, inme sonrası uzun dönem bakımda sosyal hizmet müdahalelerini değerlendiren araştırmalar sistematik olarak incelenmiştir. Semantic Scholar veri tabanından 50 makale seçilmiş, belirlenen kriterlere uygun 10 çalışma analize dahil edilmiştir. İncelenen 10 çalışma arasında 2 gözlemsel çalışma, 2 randomize kontrollü çalışma (1 küme randomize kontrollü çalışma dahil), 5 sistematik inceleme veya meta-analiz ve 2 literatür taraması yer almaktadır. Bulgular: İnceleme sonucunda, sosyal hizmet değerlendirmelerinin inme hastalarının %40’ında karşılanmamış ihtiyaçları ortaya koyduğu, bakım koordinasyonunun sağlık hizmeti kullanımını artırarak maliyetleri düşürdüğü ve psiko-eğitsel müdahalelerin aile işlevselliğinde sınırlı ama anlamlı gelişmeler sağladığı belirlenmiştir. Sonuçlar: Sosyal hizmet müdahaleleri, inme sonrası uzun dönem bakımda sosyal ve ailesel destek eksikliklerini azaltmada etkilidir, ancak müdahale türü ve uygulama ortamına göre sonuçlar değişkenlik göstermektedir. Holistik bakım yaklaşımları ve sürekli destek sistemleri geliştirilmesi önemlidir.
Referanslar
Berkhemer, O. A., Fransen, P. S., Beumer, D., van den Berg, L. A., Lingsma, H. F., Yoo, A. J., ... & MR CLEAN Investigators. (2015). A randomized trial of intraarterial treatment for acute ischemic stroke. New England Journal of Medicine, 372(1), 11-20. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1411587
Bhogal, S., Teasell, R., Foley, N., & Speechley, M. (2003). Community reintegration after stroke. Topics in Stroke Rehabilitation, 10(2), 107-129. https://doi.org/10.1310/F50T-EY1H-J9JB-H1QQ
Braun, V., & Clarke, V. (2019). Psikölöjide tematik analizin kullanımı. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 873-898. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.17m
Cheng, H., Chair, S., & Chau, J. (2014). The effectiveness of psychosocial interventions for stroke family caregivers and stroke survivors: a systematic review and meta-analysis. Patient Education and Counseling, 95(1), 30-44. https://doi.org/10.1016/j.pec.2013.12.017
Claiborne, N. (2006). Efficiency of a care coordination model: a randomized study with stroke patients. Social Work in Health Care, 43(2-3), 39-56. https://doi.org/10.1300/J010v43n02_04
Denham, A., Wynne, O., Baker, A., Spratt, N., Loh, M., Turner, A., Magin, P., & Bonevski, B. (2020). The long-term unmet needs of informal carers of stroke survivors at home: a systematic review of qualitative and quantitative studies. Disability and Rehabilitation, 42(8), 1049-1067. https://doi.org/10.1080/09638288.2018.1515991
Dişcigil, G., & Ayan, F. S. (2019). Yaşlılığın sösyal böyutu. Türkiye Klinikleri Geriatri-Özel Könular, 5(2), 19-24.
Forster, A. (2014). Long-term stroke care. A. Forster & J. Yöung (Ed.), Geriatric medicine içinde (ss. 491-495). Academic Press.
Forster, A., Mellish, K., Farrin, A., Bhakta, B., House, A., Hewison, J., ... & Young, J. (2014). Development and evaluation of tools and an intervention to improve patient-and carer-centred outcomes in longer-term stroke care. Programme Grants for Applied Research, 2(4), 1-398. https://doi.org/10.3310/pgfar02040
Goyal, M., Menon, B. K., van Zwam, W. H., Dippel, D. W., Mitchell, P. J., Demchuk, A. M., ... & HERMES Collaborators. (2016). Endovascular thrombectomy after large-vessel ischaemic stroke: a meta-analysis of individual patient data from five randomised trials. The Lancet, 387(10029), 1723-1731. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(16)00163-X
Hacke, W., Kaste, M., Bluhmki, E., Brözman, M., Dávalös, A., Guidetti, D., ... & ECASS İnvestigatörs. (2008). Thrombolysis with alteplase 3 to 4.5 hours after acute ischemic stroke. New England Journal of Medicine, 359(13), 1317-1329. https://doi.org/10.1056/NEJMoa0804656
İleri, H., & Şahin, S. (2024). Kırılgan yaşlılarda nörölöjik hastalıklar. N. Tekin (Ed.), Aile hekimliğinde nörölöjik hastalıklar içinde (1. baskı, ss. 110-115). Türkiye Klinikleri.
Lehnerer, S., Hotter, B., Padberg, I., Knispel, P., Remstedt, D., Liebenau, A., ... & Meisel, A. (2019). Social work support and unmet social needs in life after stroke: a cross-sectional exploratory study. BMC Neurology, 19(1), 220. https://doi.org/10.1186/s12883-019-1447-1
McKevitt, C., Fudge, N., Redfern, J., Sheldenkar, A., Crichton, S., Rudd, A. R., ... & Wolfe, C. D. (2011). Self-reported long-term needs after stroke. Stroke, 42(5), 1398-1403. https://doi.org/10.1161/STROKEAHA.110.598839
NINDS t-PA Stroke Study Group. (1995). Tissue plasminogen activator for acute ischemic stroke. New England Journal of Medicine, 333(24), 1581-1587. https://doi.org/10.1056/NEJM199512143332401
Özgün-Başıbüyük, G., Kaleli, İ., Efe, M., Fındık, Ü. Y., & Özkan, T. (2021). Depressiön tendency caused by söcial isolation: an assessment on older adults in Turkey. Advances in Gerontology, 11(3), 298-304. https://doi.org/10.1134/S2079057021030127
Saver, J. L. (2006). Time is brain - quantified. Stroke, 37(1), 263-266. https://doi.org/10.1161/01.STR.0000196957.55928.ab
Stroke Association. (2013). Feeling overwhelmed: the emotional impact of stroke. Stroke Association.
Stroke Unit Trialists' Collaboration. (2013). Organised inpatient (stroke unit) care for stroke. Cochrane Database of Systematic Reviews, (9), CD000197. https://doi.org/10.1002/14651858.CD000197.pub3
Sütçü, S. T., & Kalaycı, İ. (2023). Sağlık alanında sösyal hizmet uygulamaları. Türkiye Klinikleri Sosyal Hizmet-Özel Konular, 9(1), 12-18.
Şimşek, A., Ulutaş, N. S., & Şahin, M. (2022). Dil ve könuşma bözukluğuna yaklaşım. M. Durmuş & S. Kaya (Ed.), Bebeklikten ergenliğe gelişim ve eğitim içinde (ss. 23-32). Livre de Lyon.
Töguç, H., & Yılmaz, H. Ö. (2022). Yöğun bakım hastalarında ömega-3 takviyesinin mortalite ve morbidite ile ilişkisi. Van Tıp Dergisi, 29(3), 350-357. https://doi.org/10.5505/vtd.2022.34691
TÜİK. (2021, Kasım 30). Ölüm ve ölüm nedeni istatistikleri-2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-ve-OlumNedeni-Istatistikleri-2021-45715 (Erişim tarihi: 15 Ağustös 2025).
Wray, F., & Clarke, D. (2017). Longer-term needs of stroke survivors with communication difficulties living in the community: a systematic review and thematic synthesis of qualitative studies. BMJ Open, 7(10), e017944. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2017-017944
World Health Organization. (2025). Stroke, cerebrovascular accident. https://www.emro.who.int/health-topics/stroke-cerebrovascular-accident/index.html (Erişim tarihi: 07 Eylül 2025)
Yorulmaz, E., & Tekin, N. (2019). Bakım verenlerde travma sönrası gelişim. G. Dirik (Ed.), Travma sönrası gelişim içinde (1. baskı, ss. 58-69). Türkiye Klinikleri.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Selman Bölükbaşı

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
